رودکی شاعر قرن چهارم است و به سبب مقام بلندش در شاعری و آغاز انواع شعر پارسی او را استاد شاعران می دانند. نام اصلی او ابو عبدالله جعفر ابن محمد است و به دلیل منسوب بودن او به رودک سمرقند او را رودکی می خوانند.
تاریخ ولادت او را اواسط قرن سوم حدس می زنند .
به گفته عوفی در لباب الباب رودکی حافظ قرآن بود. در اواز و نواختن ساز هم دستی داشت .
او را شاعری نابینا می دانند. اما این نابینایی کی به وجود آمده؟ مادرزادی بوده یا بر اثر حادثه ای نابینا شده باشد نظرات مختلفی وجود دارد.
عوفی این نابینایی را مادر زادی دانسته اما توصیفات خود رودکی از طبیعت در شعرهایش این احتمال را که او در گذر زمان بینایی اش را از دست داده باشد بیشتر می کند.
وفات او را سال ۳۲۹ هجری می دانند .
ممدوحان رودکی، نصر ابن احمد سامانی و وزیر او ابوالفضل بلعمی بودند. بلعمی ، این وزیر دانشمند و فاضل سامانیان رودکی را در به نظم کشیدن کلیله و دمنه تشویق کرد.
شاعران هم عصر و حتی شاعران بعد از او مانند دقیقی ، کسایی ، فردوسی ،فرخی ، عنصری ، رشیدی سمرقندی و نظامی عروضی از رودکی با عنوان استاد شاعران و سلطان شاعران یاد می کنند.
اشعار رودکی بسیار بوده ولی از این اشعار جز چند قطعه و قصیده و بخشی از منظومه ی کلیله و دمنه چیزی باقی نمانده است .و قسمتی از اشعار او با اشعار قطران تبریزی در هم آمیخته شده است .